3 Ocak 2017 Salı

Öğrenilmiş Çaresizlik (1)





On yıl önceydi, İş Yönetimi’nin –Business Management- biricik saygın yöntemini Türkiye’de tanıtmaya başladım:

Theory of Constraint, TOC –Kısıtlar Teorisi…

Sistemi tasarlayan, yüksek egolu, Musevi bir fizik doktoruydu: Eliyahu Goldratt (ö. 1911).
∘∘∘


Bir çeviri kitap yayımladım, iki de kitap yazdım. 

TOC dışında iş yönetimi diye öğretilenlerin tümü ustaların (CEO) hikâyeleri ve guruların metafizik masallarından oluşur:

Söylenilenleri yapınca sonuç almanız –hâlâ- şansa bağlıdır; aynı şeyleri yapanların yüzde 99’u batar, 1’i kazanır…

Kazanan kahraman olur, hikâyeleri üniversitelerde  ezberletilir…

Batanlar unutulur; kimse mezarlıkları dikkate almaz!

Doğru zamanda doğru yerde değillerdi, der geçerler! 

Metafizik böyledir, her şeyi bilir görünürsün, ama sonuçlar seni yaralamaz -bağlamaz!
∘∘∘


TOC farklıdır; uygular sonuç alırsın…

İşe bakın ki, 80’lerde çıkmış olmasına karşın uygulaması yüzde 1’i aşmamıştır dünyada; bunun bile iyimser tahmin olduğunu sanıyorum…

Neden?

Kâr diye kâr olan patronlar neden ilgilenmez?

Goldratt, bu soruya ayırdığı zamanı, işin kendisine ayıramadığını yana yıkıla anlatmıştır:

Bulabildiği yanıt kısa ve özdür: ‘Öğrenilmiş çaresizlik’ (ÖÇ)…
∘∘∘


Alın üniversitenin doktora öğrencilerinden bir grubu; biri –gerçek denek- dışında diğerleri casus olsun.

Birbirlerinin cevaplarını görerek yanıtlayacakları basit bir soru sorun: A çubuğu, B, C ve D’den uzun mu kısa mı?

A’nın daha uzun olduğu açıktır…

Casusların hepsi kısa derse, okulun yüksek egolu öğrencilerinden seçilen deneklerimizin yüzde 70’i de kısa diyecektir…
∘∘∘


Uzun olduğunu görürler, yine de kısa derler profesör adayı öğrenciler!

Yanlışı bile bile uyguluyorlardır; çaresizliktir bu.

Kurtuluş var mıdır, öğrenilmiş çaresizlikten?
∘∘∘


(Devamı gelecek)




Hiç yorum yok:

Yorum Gönder